Gemerek’in boğaz köyleri dedikleri Hınzırı ve Karadağ çevresinde kurulmuş köyleri vardır. Bu köyler Türkmenler adıyla da anılır. 13. yüzyılda  Moğol  akınlarının önünden gelen Türklerdir bunlar. Ta o eski çağlarda bu yöreleri  sonsuz yurt tutmuşlardır onlar. Geleneklerini, göreneklerini bu güzel topraklara dökmüşler, doğayla içli-dışlı olmuşlardır.

Bu köylerde yılın nisan, mayıs aylarında bahara kavuşmanın ve döl bereketi almanın sevinciyle bir çok geleneksel bayramlar yapılır. Bunlardan birisi de “yoğurt bayramı” dır. Altı mayısta yine Hızır-İlyas(Hıdırellez) töreni yapılır. Yaylaya gidiş şenlikleri çevreyi sarar. Ayrıca Orta Asya’da koyunun erkeği koç, kutsal sayılır. Orta Asya kurganlarında  koç başları çok bulunmuştur. Geyik de aynı şekilde kutsaldır. Eti ve Hun efsanelerinde geyiğin önderliği temi işlenmiştir.

Bahar mevsiminde koyunlar kuzulamaya başlar. Genel olarak Gemerek ve çevresinde kuzu doğumu nisanın beşi ve onu arasında son bulur. Kuzular analarını tam kırk gün emerler. Bu sırada kimse  davarın memesine dokunamaz. Sütler tüm kuzularındır. Eğer bir kişi bu sırada koyun sağarsa geleneğin dışına çıktığı için o kişiye ceza verilir. Davarı sürüden çıkarılır, kendisi de bayrama sokulmaz.

Kırk birinci gün kuzu memeden kesilir, koyunlar sağılmaya başlar. Tüm halk ilk sağım gününün südünü yoğurt çalar. Perşembe günü herkes bir meydana toplanır; kısır koyun, kuzu kesilir. Yoğurtlar da getirilip kırda hep birlikte yenilir. Bu arada davul zurna oyun havaları vurur. Türküler söylenir, halaylar çekilir, ortaoyunu oynanır. Halk büyük bir şenlik yapar.  Tören kırk ikinci günü de devam eder. Bu arada yoksullara, kimsesizlere yoğurt verilir.

Kırk üçüncü gün kadınlar davarı sağmaya gelirler. Çoban davara sokmaz kadınları. Çobana hediyeler verilir. Çoban buna da razı olmaz. “Bugün de bayram kuzuların. Davardan çekilin” der. Kadınlar gider, o gün de kuzular bayram yapar.

Yoğurt bayramı 16 Mayıs’ta başlar, 17 akşamı sona erer. 18 Mayıs’ta kuzular bayramı olur. Yani kuzular analarını bir daha doya doya emerler. Bugünlerden sonra davar sağımı başlamış olur.[1]

---

[1] Mehmet Güner Demiray, Gemerek’te Yoğurt Bayramı, Sivas Folkloru, Sayı: 5, Haziran 1973, s. 12