1. Tercüman elması: Eğer ki görgü görüldüğü zaman herhangi bir nedenle kurbana zaman yok ise, bir elma tercüman diye 12’ye bölünüp tercüman olarak o tarikatta tercüman kabul edilir. Ve o muameleyi (kurban muamelesi) görür. Bu, müsahip kavlinde de uygulanır. Müsahibin kurban kesmeye gücü yetmiyorsa gene bir elma tercüman olarak 12’ye bölünür ve tercüman olarak cemaata dağıtılır. Koçak, 28.3.l989
2. Miraç’ta verilen elma: Hz.Peygamber Mirac’a gitti. Süt, elma, bal geldi. Kudrette bir hon(el) süt, elma ve bal aldı. Elma’yı dörde böldü….Tayyar Dede
3. Miraç’ta verilen elma/ Kırklar cemi: Hz. Muhammet, Mirac’a çıkınca kendisine cennetten elma, bal ve süt geldi. Peygamber balı ve sütü yiyip içti ; fakat elmayı ikiye böldü. Yarısını cebine koydu; Hz.Ali için sakladı. Elmanın diğer yarısını tabakta bıraktı. Kırkların cemine gelince Hz.Ali’ye lokma sunmak istedi. Cebindeki yarım elmayı Hz.Ali’ye lokma olarak verdi. Hz.Ali de elmanın diğer yarısını (tabakta bırakılanı) nişan gösterdi.
Kırklar ceminde bırakılan yarım elma ile Hz. Peygamber’in getirdiği yarım elma bu suretle bütünleşti. Elma bu yüzden kutsaldır. Cennetten gelmiştir, Hz. Muhammet ile Hz. Ali’nin eli değmiştir (Kazım Yılmaz/Yıldızeli., Üreğil köyü, 48 yaşında 1 Mart 1989)
4. Cennet’ten gelen elma: Elma ilk defa cennetten Hz.Peygambere lokma olarak geldi. Eline değdi. Bu yüzden kutsal
5. Sakiye verilen elma: Tevhit bitince Selman dolanır. Sofu canların terini siler. Daha sonra bir elma getirilir; dedeye niyaz edilerek verilir. Dede, elmayı dualar, sakiye verir. Saki elmayı dilimlere ayırır ayırır; bir dilimini dedeye diğer dilimleri halkacıkta bulunan sofulara dağıtır.
6. Lokma olarak dağıtılan elma: Elma, kısır cemde diğer lokma çeşitlerinin yanısıra lokma olarak dağıtılır. Car çalındıktan sonra temiz bir bez serilir. Üzerine bir sofra tahtası konur. Ve lokma sini ile gelir. Siniyi getiren dara durur. Mürşitten duasını alır ve sofranın üzerine bırakır. Saki hepsinden birer parça alır.Lokmalardan birer örnek tabağa kor. Niyaz ederek dedeye sunar. Dede bu lokmalara da dua eder. İlk lokmayı kendisi yer. Tabağı tekrar sakiye verir. Saki, sağdan başlamak suretiyle halkada oturanlara ve diğerlerine gelen lokmaların hepsini dağıtır. Kazım Yılmaz.
7. Bayrağın üzerine takılan elma: Elma düğünlerde bayrağın üzerine takılır. Düğün tutulduğu(başladığı) zaman düğün evinin bacasına(dam) bayrak dikilir. Kapının sağ tarafına. Üç çatallı bir ağacın ucuna üç elma takılır. Bunlar Allah, Muhammet, Ali’yi temsil eder. Elmaların alt tarafında Türk bayrağı vardır. Bu bayrak evin çatısına, en yüksek yerine asılır. Düğün bitmeye yakın, gelin attan inip içeri girdikten sonra orada bulunan gençler silahla veya taşla bu elmaları düşürmeye çalışırlar. Elmayı düşüren damattan bahşiş alır. Kazım Yılmaz
8.Gelinin başına atılan elma: Gelin geleceği sırada damat ve sağdıç dama çıkar. Gelin at üstünde kapının önüne getirilir. Damat elindeki elmayı gelinin başına atar. Dokundurursa alkışlanır. Gelinin başında duvak tası bulunduğu için atılan elma geline zarar vermez. Kazım Yılmaz.
9. Davet elması:
Düğüne davet sırasında önemli kişiler elma ile davet edilir.
10. Sevgiliye gönderilen elma: Aşıklar sevgililerine elma ile mesaj gönderirler. Delikanlı elmayı dişler, arasına karanfil kor, sevgilisine nişan gönderir.
11. Hastaya gönderilen elma: Hastayı ziyaret ederken hediye olarak gönderilir.
12. Mektep niyetine gönderilen elma: Mektup niyetine gönderilir. Felanca size selam etti, bu elmayı gönderdi.
13. Okuntu elması: Bayraktar ve düğün kahyası elma ile okunur. (Karanlık köyü)
14. Tercüman elması: Görgü sırasında dede oturur. Gözcü olan bir elma getirir. Tercüman elması diye onu diler. Dede dua eder. “Ali’ye tercüman gelen elmalar” adlı nefesi okur. Daha sonra gözcü, dedenin elini öper. Elmayı alır, halkada oturan sofu canlara birer dilim verir. İlkin dedeye, sonra diğerlerine verir. Elmayı alanlar “Ali’ye tercüman gelen elmalar” diyerek yerler. (İsmail Meral):
15. Koç elması: Koçun boynuzlarına elma elma takarlar. İki elma. Başını al, yeşil, kırmızı renkli boya ile boyarlar. (Hubyar Alevileri)
16. Cennet meyvesi elma:
Cennetin mayası(meyvesi?) elma
Pir’im kusura kalma. (Divriği)
Elmayı ilkin koklarsın, hemen yemezsin. Tercüman kurbanı kesmeye adamın gücü yetmemiş, onun yerine elma niyaz etmiş. 12’ye bölüp kurban etmiş.
17. Taziye vermede elma: Taziye sırasında taziye evine elma gider. Halil İbrahim Peygambere Cennet’ten süt, elma ve hurma geldi.(Divriği, Armutak köyü, 3.l0.l987)
18. Hizmet sahiplerine elma: Halkada cemaate dağıtılır. Dört başı tamam olana (müsahipli) ve görgülü olana. Düşkün olana verilmez. Hizmet sahabının hizmetini kabul etsin…Kapıcı, gözcü, zakir, dede, delilci, sakkacı, farraş. Halkada oturanlar ve bir de kurban sahibine verilir.(Ali Kurt)
19. Kurban niyetine elma: Eğer bir talip koç kesecek kadar zengin değilse(çünkü göğden inen koç idi), kurban kesmek zorunda ise keçinin iki boynuzuna iki elma saplanır. Tekbir alındıktan sonra kesmeye götürülürken elmayı boynuzlardan alırlar ve onu 12 dilime bölerler. Dededen başlamak üzere orada bulunan hizmet sahiplerine birer dilim dağıtırlar. Elma burada koçu temsil eder. İlkin koç kurban edilmiş olur, sonra da keçi kurban edilmiş olur.(Mehmet Aslan)
20. Bayrak kaldırmada elma: Düğünün birinci günü davul vurulmadan önce, sabahleyin köyün gençleri uzunca bir sırığa bayrağı bağlarlar. Bu iş için iki uzun sırığı bir boy birbirine bağlarlar. Elmayı sırığın ucuna yerleştirirler. Damadın evinin önünde toplanırlar. Selavat getirirler. Davul-zurna ile bayrağı kapının üzerine dikerler. Sırığın başındaki elmayı ateş edip, taş atıp düşüren düğün sahibinden bahşiş alır. Elmayı düşüren delikanlı başı olur. Bu genç, gelin alayında bayrak taşıma şerefini elde eder. Elmayı düşüren kendisi yer veya saklayıp damada verir bahşiş alır.
21. Hz.İsmail’e /İbrahim’e inen elma: Hz.İsmail’e kurban olarak koç iniyor, üç da elma iniyor. (Hıdır Çağlayan, Kuluncak, 85 yaşında):
22. Dost elması/ Tek elma: Dostum beni ansın da bir elma ile ansın. Sevdiğin kimseye dişleyip gönderirsin. O benim, ben de onun artığını yiyebilirim.
23. Halk şiirinde elma:
İptida ismine yekta dediler
Ali ile Muhammed’in şanına
Çar anasır noktasını kodular.
Evvel ismi yekta idi, Çar oldu
Hadisi “lahmeke lami yar” oldu.
Hazreti Fatıma anda sır oldu
İkisi bir nurdan elma idiler. (Sadık Baba)
24.Cennetten gelen elma
Kudretinden bir hun geldi,
Südü, elma, baldan aldı
Muhammet destini sundu
Nuş etti azematullah’ı
Not: O zaman Hz.Fatıma, baba beline düştü.
25. Hastaya götürülen elma: Bir elmam yok ki hastanın yanına gideyim.
26. Yalın elma:
Cebrail mi oldun gökten inersin
Evliya cemine gel yalın elma.
Bütün meyvelerin hepsinden elma kutsaldır.
27. Tercüman elması: Görgüye girenin kurban kesmeye gücü yetmiyorsa, bir elmayı tercüman diye 12 ye bölüp tercüman olarak dağıtırlar. Elma, o tarikatta tercüman kabul edilir ve o muameleyi görür. Aynı şey, müsahiplerde de uygulanır. Müsahibin kurban kesmeye gücü yetmiyorsa, elma tercüman olur(Cemal Koçak).
28. Bayrak kaldırmada elma: Düğünün birinci günü davul vurulmadan önce, sabahleyin köyün gençleri uzunca bir sırığa bayrağı bağlarlar. Bu iş için iki uzun sırığı bir boy birbirine bağlarlar. Elmayı sırığın ucuna yerleştirirler. Damadın evinin önünde toplanırlar. Selavat getirirler. Davul-zurna ile bayrağı kapının üzerine dikerler. Sırığın başındaki elmayı ateş edip, taş atıp düşüren düğün sahibinden bahşiş alır. Elmayı düşüren delikanlı başı olur. Bu genç, gelin alayında bayrak taşıma şerefini elde eder. Elmayı düşüren kendisi yer veya saklayıp damada verir bahşiş alır.
29. Tevhit elması: Kırklar ceminde Cebrail, cennetten bir nişane olarak elma getirdi. Bunu kırk parçaya bölüp dağıttılar. Tevhitten önce hizmetler başlarken elma 12’ye bölünüp dağıtılır.(Ali Kurt)
30. Dedenin izin vermesi: Nakip elmayı böldü. İzin verilmeden bu elma yenmez. İzin istenir:
-Yeriyenin demi yeriye…Bi izni Halife, destur-u Şah(Şah’ın müsadesi ile)
Anda dört melek zuhura geldi
Hakk’ın emri ile nurdan halk oldu
Ezrail, İsrafil’e bir elma sundu
Onu böleştiler beşler, yediler…(Sadık Baba/Cafer Bakır derleme)
31. Uğur elması: Bu elmayı damadın bir yakını eliyle ikiye böler, yarısını damada, yarısını geline yedirir.
32. Gelin elması: Düğün yapılıyor. İki gün oğlan tarafında davul çalınır. Gün toplu şekilde oğlanın anası, babası, yakınları ve komşuları toplu şekilde gelinin evine giderler. Gidilince şöyle gidilir:
Gençlerden biri heybeyi omuzuna alır. Rakı, çerez…konur. Koç kınalanır, süslenir. Koçun göğsüne elma asılır. O elma uğur olur. Gelen gelin eve uğur getirsin. Kız tarafı da oğlan evine karşılık verir. Kız ve erkek evlerinin düğün kahyaları karşı karşıya gelince kadeh kaldırırlar.
33. Murat elması: Gelin kız, ata bindirilir. Gelin olacağı evin kapısına gelince at üstünde bekler. Bu sırada damat ve müsahibi ve birkaç yakın arkadaşı dama/bacaya çıkarlar. Damadın arkadaşları davetlilerin üzerine üzüm, şeker, leblebi, bozuk para saçarlar…Damadın eline önceden hazırlanmış ve 6-7 dilime ayrılmış bir elma verilir. Yarıkların arasına kağıt para, puşu sıkıştırılır. Bu, murat elmasıdır. Müsahip bu elmayı gelinin başı üzerinde üç defa dolandırır, indirip kaldırır. Daha sonra elmayı damada verir. Damadın ağzı mendille kapalıdır. Damat da elmayı gelinin başı üzerinde üç defa dolandırır. Üçüncüde gelinin tepeliğine atar. Orada bulunanlar elmayı, parayı ve şalları havada kapmaya çalışırlar. Damat, elmayı gelinin tam tepesine isabet ettirirse çok alkışlanır. Elmayı havada yakalayanlar, damattan bahşiş alarak elmayı geri verirler. Damada yedirirler.
Elma:
Ağalar, beyler,paşalar
Diz üstüne kor elmayı
Kıymetini bilmeyenler
Isırarak yer elmayı
……
İptida ismine yekta dediler
Ali ile Muhammed’in şanına
Çar anasır noktasına kodular
Anda dört melek zuhura geldi
Hakk’ın emri ile nurdan halk oldu
Azrail, İsrafil’e birelma sundu
Onu böleştiler beşler, yediler
Evvel ismi yekta idi Çar oldu
Hadisi “lahmeke lami” yar oldu
Hazreti Fatıma Ana anda sır oldu
İkisi bir nurdan elma idiler (Sadık Baba)
……
Kudretinden bir hun geldi
Südü elma baldan aldı
Muhammet destini sundu
Nuş etti azematullah’ı (Miraçlama/Hatayi)
Elma senin adın miski amber
İsmin Fatıma, kabuğun Kamber
Medet senden bulduk Halil Peygamber.
Bir elmam yok ki hastanın yanına gideyim.
Cebrail mi oldun gökten inersin
Evliya cemine gel yalın elma
Bütün meyvelerin hepsinden elma kutsaldır.