Ana sütüne bağlı adak yerleri

Süt Pınarı (Zara Baharşeyh)

Süt Pınarı(Hafik Gölcük)

Süt Pınarı(Zara Ahmet Hacı)

Sütlü Pınar(Doğanşar)

Süt Oluk(Şarkışla Gökçebel)

Süt Evliyası(Sivas Merkez)

Süt Pınarı: Zara’nın doğusunda ve ilçeye 25 km. uzaklıktaki Baharşeyh köyünde etrafı  taşlarla örülmüş bir çeşme vardır. Efsaneye göre bu çeşmeden  her cuma akşamı  süt akarmış.  Şimdilerde ana sütü yaramayan zayıf ve çelimsiz çocuklar süt pınarına getirilir, pınarın/çeşmenin suyundan içirilir.(i.Hakkı Acar,  Süt Pınarı, SF 14, Mart 1974, s.4

Süt Pınarı: Hafik /Gölcük köyü yakınlarındaki bir çeşmedir. (M.Üçer, Loğusa Sütünün Bol Olması İçin Yapılan İşlemler, SF, Sayı:31, Ağustos 1975, s.4)

Süt Pınarı: Adak yeri Zara/Ahmet Hacı köyündedir. Sütü az olan anneler süt pınarına götürülür; çeşmenin suyundan aç karnına yedi avuç içirilir. (A.Turan Akpınar, Zara’nın Ahmet Hacı Köyündeki Şifalı Sular, SF, Sayı: 61, Şubat 1978, s. 13)

Süt Pınarı: Adak yeri Divriği Akmeşe/Ziniski köyü ile Eskibeyli/Norşun köyü yolu üzerindedir. Buraya emzikli kadınlar sütlerinin çoğalması, göğsü tutan kadınlar, keçiler ve koyunlar göğüs tutukluluğunu önlemek için gelirler. Emzikli kadınlar, sütlerinin çoğalması için gözeye sütlerini sağarlar. Daha sonra gözenin suyundan bol bol içerler. Ayrıca evlerine de götürürler. Adak olarak horoz, tavuk keserler, lokma dağıtırlar. Göğsü tutulan kadınlar pınarın suyu ile göğüslerini yıkarlar. Göğsü tutulmuş koyun, keçi gibi küçükbaş hayvanların göğüsleri pınardan alınan su ile yıkanır. Ayrıca hayvanların üzerine pınarın suyu serpilir. (Kemal Gürsoy, Ziniski 1939; Gülizar Demir, Norşun 1954)

Süt Pınarı: Pınar Divriği yöresindeki Fıdıl dağının  üst yamacındadır.  Erikli ve Çamurlu köyleri Fıdıl dağının eteklerinde  kalır. Yeni doğum yapmış emzikli kadınlar  sütlerinin çoğalması için pınara gelirler.  Pınarın içine haşlanmış buğday/hedik atarlar. Pınarın suyundan içerler. Adak olarak hedik dağıtırlar. (Erikli; Hüseyin Aslan, Dursun Diktaş)

Süt Pınarı: Divriği ilçe merkezindeki süt pınarı Çaltı çayının karşı kıyısındaki “Eşek Meydanı”nın  alt tarafındadır. Eskiden burada şimdi yıkılmış olan Mahmut Çavuşgil’in  değirmeni bulunuyordu.  Emzikli kadınlar, emzirdikleri  küçük çocuklarını da yanlarına alarak pınara gelirlerdi.  Emzikli kadın yanında getirmiş olduğu küçük bir kaba sütünü sağar; sağmış olduğu pınara dökerdi. Gözeden aldığı suyu içer;  bir miktar da diğer günler içmesi için evine getirirdi. Ayrıca saçı/adak olarak kuşların yemesi için gözenin yakınlarına buğday  saçardı/dökerdi. (Necmiye Özen, Divriği/Ölümü 1998)

Süt Pınarı: Adak yeri Divriği/Bahçeliköy(Pengürt) yakınlarındadır. Divriği-Güneş demiryolu kenarındadır.  Emzikli kadınlar sütlerinin çoğalması için pınara gelirler ve  pınarın suyundan içerler. Karaağaç mevkiinde bulunan pınarın yakınlarındaki ağaçlar da kutsaldır. Efsaneye göre köylülerden biri buradan ağaç kesip evine götürmüş; geceleyin bir ihtiyar rüyasına girip ağaçları geri getirmesini ve aldığı yere koymasını istemiş. (Mehmet Taşkıran, Pengürt 1935)

Sütlü Pınar: Doğanşar’a girişte  önceki orijinalinde  kadın memeleri şeklinde oyuntuları bulunan bir kaya ve alt tarafında bir su gözesi vardı. Daha sonraki yıllarda bu heykel yerinden sökülmüştür. Yeni doğum yapmuş/loğusa kadınlar sütlerinin çoğalması için pınarın/gözenin suyundan içerler. (Fikri Karaman)

Süt Oluk: Şarkışla ilçesinin Gökçebel mevkiindedir. Kutsallığına inanılan bir çeşmedir. Sütü az olan anneler çeşmenin suyundan içerler. (Emin Kuzucular, Süt Oluk, SF. Sayı: 27, Nisan 1975, s.9-11)

Süt Evliyası: Şehitler Mahallesinde “Eğriköşe” denilen yere yakın ahşap yapılı bir türbedir. Sütü bereket/az sütlü kadınlar bu türbede okunur. Mezar üzerine bir gün önce bıraktıkları suyu, sütü bereket kadına içirirler. (M.Üçer, Loğusa Sütünün Bol Olması İçin Yapılan İşlemler, SF, Sayı:31, Ağustos 1975, s.4-5)

Ahşap türbe Demricilerardı Mahallesindedir. Türbede üç erkek ve bir kadın mezarı vardır. Sütü az kadınlar türbeye giderek okunurlar ve “Süt Evliyası sütümü gür getirsin, çocuğumun nasibi bollaşsın” diye dua ederler. Ayrıca mezarın üzerine bir gün önce bırakılmış olan suyu evlerine getirerek içerler. (Saniye Koldemir, Demircilerardı Mah. 1923 doğumlu9

Uygulamalar:

Loğusa kadınlar, süt pınarına/gözeye adak olarak hedik/kaynatılmış bulgur atarlar, suyundan içerler(Divriği/Erikli).

Pınardan su içerler, adak yerinden aldıkları bir miktar  toprağı(cüher) yerler.

Adak olarak horoz keserler(Divriği/Ziniski)